Tanımı :
Çoğu kışın yaprağını döken ağaçlar halindedir. Bazı türleri de uzun boylu çalılar şeklindedir. Ulmaceae familyasına dahildir. Tropik ve subtropik bölgelerde sürekli yeşil türlerine rastlanır.
Türler :
Celtis australis - Adi çitlembik
Celtis caucasica - Kafkas çitlembiği
Celtis tournefortii - Doğu çitlembiği
Gövde rengi :
Gri renkli ince ve düzgündür.
Yaprak rengi :
Üst yüzeyleri koyu yeşil ve biraz pürüzlü, alt yüzeyleri yumuşak tüylüdür.
Meyve rengi :
Celtis australis, küremsi, ortalama 9-12mm. çapında, önceleri yeşil, sonraları parlak portakal sarısı ve en sonunda siyaha yakın mor bir renk alır.
Celtis caucasia ve Celtis tournefortii, 8-10mm. çapında, meyveleri olgunlaşınca kırmızı-kahverengi renk alırlar.
Çiçeklenme zamanı :
İlkbahar aylarında çiçeklenirler.
Soğuk yerlerde : Celtis caucasica
Sıcak yerlerde : Celtis tournefortii
Ilıman yerlerde : Bütün türleri yetiştirilir.
Kullanım alanı :
Park ve bahçe düzenlemelerinde, yol ağaçlandırılmasında kullanılır. Esnek ve dayanıklı olan odunu kıymetlidir. Tatlı olan meyveleri yenildiği gibi, yaprakları hayvanlara yem olarak verilmektedir.
Üretilmesi :
Tohum ile Meyveler yaz sonu ve erken sonbaharda toplanır ve tohumlar çıkartılır. Ekimlerde 5’li çizgi ekimi uygulanır ve metrekareye 50-100 gr arası tohum ekilir. Tohumların çimlenme oranı %77-96 arasındadır ve metrekareden 50-100 adet fidan elde edilir. Tohumlar ekimden önce, 3-5 gün suda bekletilir. En uygun ekim zamanı sonbahar ve erken kış aylarıdır. Meyveler toplamayı takiben ekilecekse, meyve olarak doğrudan da ekilebilir. Geç kış ve bahar ekimlerinde en az 1 ay 4-6 ºC sıcaklıkta soğuk nemli katlama uygulanır. Tohumların 1000 tane ağırlığı türlere ve yetişme ortamına göre; 150-200 gram arasında, ekim derinliği 15-20 mm. dir. Yağışlı olmayan dönemlerde sulama ihmal edilmemelidir. Çitlenbikler kazık kök sistemi geliştirdiklerinden özellikle yarı kurak sahalarda kullanılacak olan fidanların 25-30 cm derinlikteki tüplü fidanlar olmasında yarar vardır. Kafkas çitlenbiği ve adi çitlenbik 1 yaşında 40-60 cm boya 7-11 mm çapa, Türk çitlenbiği ve tüylü çitlenbik ise 1 yaşında 20-30 cm boya 4-7 mm çapa ulaşır. Ağaçlandırma çalışmalarında 1 yaşlı çitlenbik fidanları kullanılır.
Ayrıca ;
• Ayak terlemelerini keser.
• Yaraları tedavi eder.
• Böbrek kumlarının dökülmesine yardımcı olur.
• Mide ağrılarını dindirir.
• Öksürüğü keser.
Yaprakları saçlara sürüldüğünde saçları saçları siyahlaştırır.
Vücudu şişmanlatır.
Ayak terlemelerini giderir.
Yaraları tedavi eder.
Böbrek kumlarının dökülmesine yardımcı olur.
Mide ağrılarını dindirir, öksürüğü keser.
Kullanım Şekli ve Dozu : Mide ülseri için bitkinin sakızı balla macun yapılarak aç karnına 1′er tatlı kaşığı yenilir. Diğer etkiler için tohumları dövülerek bal ile macun yapılarak yenilir. Yapraklarıda kaynatılarak balla tatlandırılarak içilir. Çitlenbik tohumlarından çok lezzetli bir kahve yapılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder